İhracatçı firmalar için en önemli teşvik mekanizmalarından biri olan Dahilde İşleme Rejimi hakkında merak edilen tüm soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
DİR, Türkiye’de yerleşik firmaların, ihraç taahhüdü karşılığında yurt dışından gümrük vergisi, KDV, ÖTV gibi vergilerden muaf şekilde ham madde, yardımcı madde veya ara malı ithal etmelerini sağlayan bir dış ticaret rejimidir. Temel amacı, ihracatı ve uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırmaktır.
DİİB, Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenen, kapsamı daha geniş olan ve genellikle E-TUYS üzerinden başvurulan resmi belgedir. Dİİ ise, gümrük idareleri tarafından daha basit ve kısa süreli işlemler için verilen bir yetkilendirmedir.
İthal edilecek eşya ile aynı kalite ve teknik özelliklere sahip, serbest dolaşımdaki başka bir eşyanın (yerli veya ithal) kullanılarak, ithalat yapılmadan önce üretimin ve ihracatın yapılmasıdır. Bu, tedarik süresini kısaltır. Eşdeğer eşyanın ithal eşyayla asgari 8'li veya 12'li bazda GTİP uyumu zorunludur.
İhraç edilecek ürünün bünyesinde yer almayan ancak üretimi için gerekli olan (enerji/yakıt hariç) yardımcı malzemelerdir. Değeri, ihracat taahhüdünün %2’sini geçemez.
DİİB kapsamında ihraç edilecek ürünün girdilerinin, ithalat yerine yurt içinden KDV'de tecil-terkin sistemi uygulanarak temin edilmesidir. Bu alımlar da ithalat gibi değerlendirilir.
İki ana sistemden biri tercih edilir:
| Sistem | İşleyişi |
|---|---|
| Şartlı Muafiyet Sistemi | İthalat sırasında vergiler teminata bağlanır. İhracat taahhüdü gerçekleşince teminat iade edilir. En yaygın kullanılan sistemdir. |
| Geri Ödeme Sistemi | Eşya vergileri ödenerek ithal edilir. Bu eşyadan üretilen ürün ihraç edildiğinde, ödenen vergiler geri alınır. |
Şartlı Muafiyet Sistemi'nde ithalattan doğan vergiler teminata bağlanır. Nakit para, banka teminat mektubu veya Hazine tahvilleri teminat olarak kabul edilir.
Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) veya Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) sahibi firmalar, geçmiş ihracat performanslarına göre %1, %5 veya %10 gibi çok daha düşük oranlarda teminat yatırabilirler.
Şartlı muafiyet kapsamında ithal edilen üçüncü ülke menşeli bir girdiden üretilen ürünün, A.TR Dolaşım Belgesi ile AB ülkelerine ihraç edilmesi durumunda, o girdi için ödenmesi gereken vergidir. İhracat sırasında ödenir.
Evet. Yapılan ihracat oranında, yatırılan teminatın bir kısmı proje kapatılmadan önce geri alınabilir. Ancak indirimli teminat uygulamasından yararlananlar için bu mümkün değildir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) Ticaret Bakanlığı tarafından, Dahilde İşleme İzni (Dİİ) ise belirli durumlarda Gümrük İdareleri tarafından verilir. Eşyanın yurt içinde bulunabilirliği, fiyatı, kalitesi gibi unsurlar değerlendirilir.
Evet. Belge süresi bitiminden itibaren 3 ay içinde, haklı nedenlere (mücbir sebep, performans vb.) dayanarak ek süre talep edilebilir. İhracat taahhüdünün en az %25’inin gerçekleştirilmesi durumunda belge süresinin yarısı kadar ek süre tanınabilir.
Belge süresi içinde gerçekleştirilen ithalat ve ihracat işlemleri, ilgili gümrük beyannameleri ve diğer belgelerle birlikte kapatma başvurusu yapılarak sonuçlandırılır. Taahhüt yerine getirilmişse teminatlar iade edilir.
Evet. DİR kapsamındaki bir ürün, daha ileri bir işlem için geçici olarak yurt dışına veya serbest bölgelere gönderilebilir. Geri ithal edildiğinde sadece yurt dışında eklenen katma değerin vergisi ödenir.
Evet. Belge sahibi firma, ihracatını bir aracı ihracatçı vasıtasıyla yapabilir. Bu durumda gümrük beyannamesinde her iki firma bilgisi de yer almalıdır.
Evet. Belge sahibi firma, ithalatını bir temsilci (gümrük müşaviri vb.) aracılığıyla yapabilir. Gümrük beyannamesinde belge sahibi firma bilgilerinin yer alması zorunludur.
İthal edilen eşyalarla ilgili ihracat taahhüdü yerine getirilmezse, ithalat sırasında alınmayan vergiler cezai faiziyle birlikte geri alınır.
Yükümlülüklere uyulmaması halinde, eksik ihracata tekabül eden vergiler geri alınır. Usulsüzlük durumunda 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca cezai işlem uygulanır.
Belgenin kaybedilmesi hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Yangın, sel gibi mücbir sebeplerle eşyanın telef olması durumunda mahkemeden delil tespiti istenmeli ve Bakanlığa başvurulmalıdır.
Herhangi bir nedenle geri gelen ürünle ilgili taahhüt kapatma işlemi yapılmışsa, bu işlem geri alınabilir. İthalat vergileri ödenmeden ürünün yeniden ithalatına belirli şartlar altında izin verilebilir.