Yatırım teşvik belgesi kapsamında alınan makinelerin satışı, yatırımcılar açısından ciddi şekilde planlanması gereken ve hukuki sonuçları olan bir işlemdir. Devletin sunduğu teşviklerle edinilen sabit kıymetler, belirli sürelerle yatırımda kullanılmak zorundadır. Bu yazıda, yatırım teşvik belgesi ile alınan makinelerin ne zaman ve hangi şartlarla satılabileceğini, beş yıllık elde tutma süresinin ne zaman başladığını ve cezai yaptırımların neler olabileceğini detaylı olarak ele alıyoruz.
Evet, ancak sınırlı bir hak değildir. Yatırım teşvik belgesi kapsamında alınan makineler, belirli sürelerle yatırımın içinde tutulmalı ve amaç dışı kullanılamaz. Beş yıl boyunca yatırımcı mülkiyetinde ve proje kapsamında kullanılması zorunludur. Bu süre dolmadan satılmak istenirse Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın izni gerekir. İzin alınmadan satış yapılırsa, teşvikler geri alınır ve ciddi mali yaptırımlar uygulanır.
Uygulamada yaygın olarak kabul edilen ve yatırımcıların da dikkat etmesi gereken temel kural şudur:
Beş yıllık süre, ilgili makinenin teşvik belgesi kapsamında düzenlenen fatura tarihinden itibaren başlar.
2025/1 sayılı Tebliğ'in 21. maddesinin 4. fıkrası, başlangıçta tereddüt olması halinde irsaliye, montaj veya ilk kullanım tarihinin de esas alınabileceğini belirtir. Ancak Bakanlık uygulamalarında genellikle fatura tarihi fiili ve güvenli başlangıç olarak kabul edilmektedir.
Hayır. Yatırımın tamamlandığını belgeleyen tamamlama vizesi alınmış olsa dahi, bu durum makinelerin serbestçe satılabileceği anlamına gelmez. Fatura tarihinden itibaren 5 yıl dolmadan, makineler hiçbir şekilde satılamaz, devredilemez ya da yatırım dışı kullanılamaz. Satış yapmak isteyen yatırımcı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan önceden izin almak zorundadır.
Evet. Beş yıllık süre dolmadan önce yapılması planlanan makine satışları için Bakanlık’a gerekçeli başvuru yapılabilir. Bakanlık aşağıdaki hususları değerlendirir:
Evet. Fatura tarihinden itibaren beş yıl geçtiyse, yatırımcı makineleri herhangi bir ek izin almaksızın serbestçe satabilir. Ancak bazı durumlarda, özellikle büyük ölçekli yatırımlarda veya stratejik projelerde, Bakanlığa bildirimde bulunulması gerekebilir. Yine de bu aşamada teşviklerin geri alınması veya izin prosedürü gerekmez.
Fatura tarihinden itibaren beş yıl geçmeden ve Bakanlık izni olmadan yapılan satışlarda: