Ekosistem Geliştirme Planı, 2025 yılında yürürlüğe giren 9903 sayılı Yatırım Teşvik Kararı ile bazı yatırımlar için zorunlu hale gelen stratejik bir planlama dokümanıdır. Bu plan, yatırımın sadece ekonomik yönünü değil; çevresel, sosyal, teknolojik ve bölgesel etkileriyle birlikte bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesini hedefler.
Yeni yatırım teşvik sistemi, sadece sermaye yatırımı değil, ekosisteme katkı sağlayan bir üretim vizyonu benimsenmesini öncelikli hale getirmiştir. Bu plan, yatırımın etki alanını çok boyutlu şekilde ortaya koyan resmi bir belgedir.
Resmî düzenlemelere göre, planın zorunluluğu, yatırımcının ölçeğine ve başvurduğu programa göre değişmektedir. Aşağıdaki tablo bu durumu netleştirmektedir:
| Yatırımcı Tipi | Program Kapsamı | Zorunluluk Durumu |
|---|---|---|
| Büyük Ölçekli İşletme (KOBİ Değil) |
Tüm Programlar (Stratejik, Hedef, Öncelikli, Teknoloji, Yerel Kalkınma vb.) (Teşvik belgesi "vergi indirimi" içeriyorsa) |
✅ ZORUNLU |
| KOBİ | SADECE Yerel Kalkınma Hamlesi Programı | ✅ ZORUNLU |
| KOBİ | Diğer Programlar (Teknoloji, Stratejik, Hedef vb.) | ❌ ZORUNLU DEĞİL (Gönüllü sunulabilir) |
Plan kapsamındaki taahhütlerin finansal değerinin, projenin toplam sabit yatırım tutarının en az %2’si olması beklenir.
Örneğin: 100 Milyon TL’lik bir yatırım için, planda en az 2 Milyon TL değerinde ekosistem katkısı taahhüt edilmelidir.
Plan, yatırımın çevresel, sosyal ve teknolojik etkilerini anlatan beş temel bölümden oluşur:
| Bölüm Başlığı | İçermesi Gereken Konular | |
|---|---|---|
| 🔗 | Yerli Tedarik ve Ekosisteme Katkı | Yerli firmalarla iş birliği, yerli makine kullanım oranı, ithal ikamesi, tedarikçi geliştirme programları. |
| 👥 | İstihdam Katkısı | Toplam istihdam, kadın/genç/engelli istihdamı hedefleri, yerel istihdam, çalışanlara yönelik eğitimler. |
| 💡 | Ar-Ge ve Teknoloji Geliştirme | Yeni ürün geliştirme, üniversite-sanayi iş birlikleri, teknoloji transferi, patent/faydalı model hedefleri. |
| 🏘️ | Sosyal ve Bölgesel Etki | Bölgenin ekonomik hayatına katkı, desteklenecek sosyal sorumluluk projeleri (okul, spor tesisi vb.). |
| 🌿 | Çevresel Duyarlılık | Enerji verimliliği, atık yönetimi, su tasarrufu, karbon ayak izini azaltma hedefleri, yeşil teknolojiler. |
Planda taahhüt edilen katkılar, yatırım süresi içinde yerine getirilmelidir. Yatırımın tamamlanmasıyla birlikte (tamamlama vizesi aşamasında), bu katkıların gerçekleştirildiğine dair kanıtlayıcı belgeler talep edilebilir.