Yatırım teşvik belgesinin iptali iki şekilde gerçekleşebilir:
Yatırımcının yatırımı gerçekleştirmekten vazgeçmesi veya planlamayı değiştirmesi durumunda, teşvik belgesi ETUYS (Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Sistemi) üzerinden iptal talebiyle geri çekilebilir. Eğer yatırımcı belge kapsamında henüz hiçbir destek unsurundan faydalanmamışsa, bu tür gönüllü iptallerde herhangi bir cezai yaptırım uygulanmaz.
Bakanlık tarafından resen iptal ise, yatırımcının belge hükümlerine uymaması ya da mevzuata aykırı işlemlerde bulunması halinde gerçekleşir. Bu durumda iptal süreci, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.
Belgenin iptaline yol açan başlıca nedenler şunlardır:
9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nın 32. maddesi bu hususları açıkça düzenlemekte olup, ilgili ihlallerde belge tamamen veya kısmen iptal edilebilmektedir.
Teşvik belgesinin iptali halinde, daha önce yararlanılmış olan tüm destek unsurları geri alınır. Bu geri tahsilat, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında uygulanır ve ilgili destekler gecikme faiziyle birlikte tahsil edilir.
İptalin türüne göre cezai sonuçlar değişiklik gösterebilir:
Bazı durumlarda, yatırımın bir kısmı gerçekleştirilmiş ancak belge yükümlülüklerinin tamamı yerine getirilmemiş olabilir. Bu gibi durumlarda Bakanlık, belgeyi tamamen iptal etmek yerine yalnızca eksik kalan kısımlara ilişkin destekleri geri alır (kısmi müeyyide).
Yatırım teşvik belgesinin iptali ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle desteklerden faydalanıldıysa, belgede öngörülen yükümlülüklere uyulmaması halinde cezai geri tahsilatlar söz konusu olur. Bu nedenle yatırımcıların süreci dikkatle yönetmesi, beyanlarını doğru yapması ve yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi büyük önem taşır.
İptal riskini en aza indirmek için ETUYS sistemine yapılan bildirimlerin eksiksiz olması, destekli varlıkların izinsiz işlem görmemesi ve tamamlama vizesi başvurusunun gecikmeksizin yapılması gerekir. Bakanlık tarafından yapılan uyarılara rağmen 2 ay içinde tamamlama vizesi alınmazsa belge re’sen iptal edilebilir.